Vì sao Oscar thường vinh danh những bộ phim ít gây tranh cãi

Kể từ khi Oscartổ chức đến nay, luôn có những bộ phim yêu thích của khán giả bị lỡ hẹn trong đêm trao giải. Năm nay, Viện Hàn lâm điện ảnh Mỹ đã phải đối mặt với những chỉ trích về đề cử, khi Margot Robbie không được đề cử Nữ diễn viên chính. Ngoài ra, sự thiếu hụt thường xuyên của phụ nữ ở hạng mục Đạo diễn xuất sắc luôn là điều được nhắc tới hàng năm.

Khi những điều như vậy xảy ra, dư luận nên đổ lỗi cho ai? Câu hỏi chính xác cần đặt ra là Hội đồng trao giải này là ai?. Những người nào có quyền lực tuyệt đối, đại diện cho danh hiệu cao nhất mà một cá nhân có thể nhận được ở Hollywood?

Ai bỏ phiếu cho Oscar và thành viên của Hội đồng là ai?

Lịch sử cho thấy, Hội đồng trao giải này chủ yếu là những người đàn ông da trắng. Theo cuộc khảo sát năm 2014 của The Los Angeles Times, những người bỏ phiếu Oscar trung bình đã 63 tuổi. 76% trong số họ là nam, và 94% là người da trắng. Điều này đã và đang thay đổi từng chút trong vài năm qua, tuy nhiên, nam giới da trắng vẫn chiếm tỷ lệ lớn nhất trong số bỏ phiếu.

Sau cuộc phản đối năm 2016 về sự thiếu đa dạng, Hội đồng đã công bố kế hoạch để giải quyết vấn đề này, hứa hẹn tăng gấp đôi số lượng phụ nữ và đa dạng thành viên hơn vào năm 2020. Năm 2021, Viện Hàn lâm điện ảnh Mỹ đã mời 395 thành viên mới, trong đó có 46% là phụ nữ và 39% là người da màu.

Năm ngoái, Hội đồng mời 398 thành viên mới, bao gồm: Taylor Swift, Quan Kế Huy và Austin Butler, trong đó có 40% là phụ nữ và 34% thuộc cộng đồng dân tộc thiểu số. Tổng cộng, Hội đồng hiện có 10.817 thành viên, trong đó có 9.375 thành viên có đủ điều kiện bỏ phiếu cho Oscar.

Cách thức trao giải của Oscar ủng hộ những bộ phim ít gây tranh cãi. Ảnh: AP.

Cần bao nhiêu phiếu để đạt được đề cử Oscar?

Một câu hỏi không khó nhưng để có câu trả lời sẽ rất phức tạp. Theo quy định, có các nhánh bỏ phiếu khác nhau cho mỗi hạng mục tại Giải thưởng Hội đồng Oscars, nơi các thành viên bỏ phiếu trong lĩnh vực của họ.

Ví dụ, nhánh Diễn viên bỏ phiếu để đề cử cho tất cả bốn giải thưởng diễn xuất, đạo diễn bỏ phiếu cho đề cử Đạo diễn xuất sắc và cứ thế tiếp tục. Số lượng phiếu một hạng mục cần để đảm bảo đề cử phụ thuộc vào tầm vóc của nhánh bỏ phiếu đó, cũng như số lượng thành viên trong nhánh.

Theo The Wrap, một bộ phim cần tới gần 900 phiếu để đảm bảo đề cử Phim xuất sắc nhất vì đây là một hạng mục mà tất cả mọi người đều bỏ phiếu.

Trong các hạng mục khác được bỏ phiếu bởi các thành viên của các nhánh tương ứng, số lượng có thể biến đổi từ hơn 200 phiếu để đảm bảo đề cử diễn xuất xuất sắc xuống chỉ còn 29 phiếu để đảm bảo đề cử Thiết kế Kostum.

Việc bỏ phiếu theo cách học đồng cũng giải thích một phần vì sao thường xuyên xuất hiện sự không nhất quán giữa các hạng mục - ví dụ, khi một bộ phim được đề cử Phim xuất sắc nhất nhưng không có đề cử Đạo diễn xuất sắc, hoặc ngược lại.

Làm thế nào người chiến thắng của Oscar được quyết định?

Khi tất cả 17 chi nhánh đã bỏ phiếu xong, công ty kiểm toán PricewaterhouseCoopers (hoặc PwC) sẽ sử dụng một hệ thống đánh giá rất phức tạp để đo lường kết quả và xác định năm ứng viên cho mỗi hạng mục ngoại trừ Phim xuất sắc nhất, nơi có thể lên tới 10 bộ phim được đề cử.

Sau khi có đề cử, mọi thứ trở nên đơn giản hơn. Tất cả thành viên đều có thể bỏ phiếu cho người chiến thắng trong tất cả hạng mục và ứng viên có số phiếu bầu nhiều nhất sẽ thắng.

Tuy nhiên, có một số hạng mục như Phim nước ngoài xuất sắc nhất, thành viên sẽ phải xem tất cả ứng viên để bỏ phiếu.

Ở hạng mục Phim xuất sắc nhất, vì tất cả các thành viên đặt lựa chọn của họ theo thứ tự ưu tiên. Nếu một bộ phim giành được hơn 50% phiếu bầu khi PwC tổng hợp số phiếu lựa chọn số một của tất cả thành viên, thì bộ phim đó sẽ giành chiến thắng.

Tuy nhiên, điều này ít khi có khả năng xảy ra và bộ phim có số lượng phiếu bầu đứng đầu thấp nhất sẽ bị loại. PwC lúc này sẽ xem xét vị trí số hai trong danh sách của các thành viên đã bỏ phiếu cho phim bị loại. Đơn vị này sẽ tiếp tục tổng hợp số phiếu lựa chọn số hai, sau đó số ba và cứ thế cho đến khi một bộ phim đạt được hơn 50% số phiếu bầu.

Chính vì thế, quy định này thường có lợi cho những bộ phim ít gây tranh cãi hơn. Một bộ phim có thể thắng chỉ vì đã là lựa chọn thứ hai hoặc thứ ba của tất cả mọi người, trong khi các bộ phim gây tranh cãi sẽ khó khăn, bởi nó có thể là lựa chọn số một của một người bỏ phiếu và lại là lựa chọn cuối cùng của người khác.

Quan Kế Huy giành tượng Oscar cho hạng mục Nam phụ xuất sắc. Ảnh: AP.

Tác động của các lễ trao giải khác đối với Oscar là gì?

Hiệp hội Nhà sản xuất Mỹ (PGA) là tổ chức trao giải có thành viên trùng lặp nhiều nhất với Học viện, đó là chính là lý do tại sao kết quả của họ được xem xét nhiều nhất khi dự đoán Oscar.

Giải thưởng của PGA đã đúng dự đoán được người chiến thắng Phim xuất sắc nhất 24 trong tổng số 34 năm mà giải thưởng này tồn tại, bao gồm cả ba người chiến thắng gần đây: "Everything Everywhere All At Once", "CODA" và "Nomadland".

Khi nói đến các hạng mục diễn xuất, chỉ số tốt nhất về thành công ở Oscar đến từ giải thưởng Hội diễn viên Màn ảnh (Screen Actors Guild). 

Lễ trao giải Oscar năm 2024 được lên lịch vào thứ Hai, ngày 11/3 (giờ việt Nam). Giống như lễ trao giải năm 2023, lễ trao giải Oscar lần thứ 96 sẽ được tổ chức tại Nhà hát Dolby tại Ovation Hollywood ở Los Angeles. 

Đêm trao giải năm nay, Ryan Gosling sẽ trình diễn ca khúc "I’m Just Ken" từ phim Barbie (2023), ca khúc được đề cử giải Oscar cho Ca khúc gốc hay nhất. Ngoài ra, các ca khúc đề cử khác cũng sẽ được các nghệ sĩ như: Jon Batiste, Becky G, Billie Eilish và Finneas, Scott George và Osage Singers mang đến sân khấu.